Quy định pháp luật về chế độ tử tuất BHXH tự nguyện

Người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện ngoài được hưởng chế độ hưu trí khi về già, thân nhân của họ còn được hưởng chế độ tử tuất BHXH tự nguyện khi người này chết. Vậy, ai sẽ được hưởng khoản trợ cấp này và mức hưởng như thế nào? Trong bài viết này, Luật Quang Huy sẽ giới thiệu đến bạn đọc các vấn đề trên theo quy định hiện hành.

1. Chế độ tử tuất BHXH tự nguyện gồm những gì?

1.1. Trợ cấp mai táng phí

Điều kiện, đối tượng và mức hưởng được quy định tại Điều 80 Luật BHXH 2014, cụ thể:

Điều kiện hưởng:

• Người tham gia BHXH tự nguyện sau đây khi chết thì người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng:
• Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 60 tháng trở lên;
• Người đang hưởng lương hưu.

Đối tượng được hưởng trợ cấp mai táng:

• Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện thuộc đối tượng trên qua đời thì thân nhân của họ sẽ được hưởng tiền trợ cấp mai táng.

Mức hưởng trợ cấp mai táng:

• Trường hợp đối tượng tham gia BHXH tự nguyện bằng 10 lần mức lương cơ sở tính tại thời điểm qua đời.
• Theo đó, mức lương cơ sở năm 2022 được giữ nguyên 1,49 triệu đồng/tháng. Như vậy, trợ cấp mai táng sẽ là 14,9 triệu đồng.

Lưu ý: Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp theo quy định trên.

1.2. Trợ cấp tuất

Trợ cấp tuất một lần có quy định về điều kiện, đối tượng và mức hưởng tại Điều 81 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, cụ thể:

Điều kiện, đối tượng hưởng trợ cấp tuất một lần: Người lao động đang tham gia BHXH, đang bảo lưu hoặc đang hưởng lương hưu mà qua đời thì thân nhân của họ được hưởng chế độ tử tuất theo hình thức trợ cấp 1 lần. Chế độ đối với mỗi đối tượng sẽ được hưởng khác nhau.

Cách tính chế độ trợ cấp một lần:

Đối với người đang tham gia BHXH hoặc đang bảo lưu, mức hưởng chế độ tuất 1 lần được tính căn cứ theo số năm đóng BHXH:

• Giai đoạn trước 2014: mỗi năm đóng BHXH được hưởng trợ cấp bằng 1.5 lần mức lương bình quân đóng BHXH.
• Giai đoạn từ 2014 trở đi: mỗi năm đóng BHXH được hưởng trợ cấp bằng 2 lần mức lương bình quân đóng BHXH.
• Người tham gia BHXH có cả hai giai đoạn trên sẽ tính mức hưởng bằng tổng trợ cấp của hai giai đoạn. Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa được đủ một năm sẽ được hưởng chế độ tử tuất một lần tối đa là bằng 2 lần mức lương bình quân tham gia BHXH.

Đối với người đang hưởng lương hưu thì căn cứ vào tổng thời gian đã nhận lương hưu:

• Trường hợp qua đời trong 2 tháng đầu tiên hưởng lương hưu thì trợ cấp một lần bằng 48 lần mức lương hưu.
• Trường hợp sau 2 tháng hưởng lương hưu mới qua đời thì cứ thêm một tháng, mức hưởng trợ cấp một lần sẽ giảm đi 0.5 tháng lương hưu.

2. Hồ sơ hưởng chế độ tử tuất khi tham gia BHXH tự nguyện

Theo đó, để được giải quyết chế độ tử tuất thì gia đình bạn cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau đây:

• Sổ BHXH của người đang đóng BHXH, người bảo lưu thời gian đóng BHXH và người chờ đủ Điều kiện về tuổi đời để hưởng lương hưu, trợ cấp hàng tháng bị chết hoặc hồ sơ hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng do cơ quan BHXH quản lý đối với người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng bị chết.
• Giấy chứng tử hoặc giấy báo tử hoặc trích lục khai tử hoặc quyết định tuyên bố là đã chết của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
• Tờ khai của thân nhân theo mẫu số 09A-HSB (bản chính).
• Biên bản họp của các thân nhân đối với trường hợp đủ Điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nhưng chọn hưởng trợ cấp tuất một lần theo mẫu số 16-HSB (bản chính); trường hợp chỉ có một thân nhân đủ Điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng hoặc nhiều thân nhân đủ Điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nhưng chỉ có một người đại diện hợp pháp mà lựa chọn hưởng trợ cấp tuất một lần thì thân nhân lựa chọn hưởng trợ cấp tuất một lần hoặc người đại diện hợp pháp của thân nhân chịu trách nhiệm về việc lựa chọn và không cần biên bản này.
• Biên bản Điều tra tai nạn lao động đối với trường hợp chết do tai nạn lao động (trường hợp tai nạn giao thông được xác định là tai nạn lao động thì có thêm giấy tờ nêu tại Khoản 6 Điều 14); hoặc bệnh án Điều trị bệnh nghề nghiệp đối với trường hợp chết do bệnh nghề nghiệp.
• Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng Giám định y khoa đối với thân nhân bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên (bản chính) hoặc Giấy xác nhận khuyết tật mức độ đặc biệt nặng (tương đương mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên) theo quy định tại Thông tư số 37/2012/TTLT-BLĐTBXH-BYT-BTC-BGDĐT trong trường hợp hưởng trợ cấp tuất hàng tháng.

3. Thủ tục hưởng chế độ tử tuất BHXH tự nguyện

Bước 1. Chuẩn bị hồ sơ

Hồ sơ được chuẩn bị đầy đủ như đã nêu trên.

Bước 2. Nộp hồ sơ

Thân nhân người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nộp hồ sơ tại cơ quan bảo hiểm xã hội từng địa phương.

Bước 3. Giải quyết hồ sơ

• Trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày người bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người đang hưởng lương hưu, trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng chết thì thân nhân của họ nộp hồ sơ theo quy định cho cơ quan BHXH tỉnh hoặc BHXH huyện nơi chi trả chế độ BHXH hàng tháng hoặc nơi người lao động đang cư trú.
• Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho thân nhân của người lao động. Trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

4. Cơ sở pháp lý

• Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014;
• Quyết định số 166/QĐ-BHXH ngày 31/01/2019 về quy trình giải quyết hưởng các chế độ BHXH, chi trả các chế độ BHXH BHTN.

Trên đây là bài tư vấn của chúng tôi về vấn đề quy định về chế độ tử tuất BHXH tự nguyện theo quy định pháp luật hiện hành. Qua bài viết này, chúng tôi mong rằng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Để được tư vấn đầy đủ và chính xác nhất, mời quý khách hàng liên hệ qua Tổng đài tư vấn chế độ bảo hiểm xã hội trực tuyến của HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để nhận tư vấn thêm về vấn đề mà quý khách hàng đang gặp phải.

Trân trọng./.