Có đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng được không?

Ý tưởng luôn được xem là ý chí của mỗi cá nhân, mỗi người sẽ có những suy nghĩ riêng và không tránh khỏi việc các ý tưởng có trùng lặp hay khác biệt nhau. Vậy để khẳng định và bảo vệ “chủ quyền” của ý tưởng ấy, chúng ta cần thực hiện thủ tục đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng như thế nào? Hồ sơ và trình tự đăng ký ra sao? Bài viết sau đây của Luật Quang Huy sẽ giúp bạn đọc giải đáp được các thắc mắc trên.

1. Thế nào là ý tưởng, ý tưởng kinh doanh?

Một ý tưởng là một khái niệm hay ấn tượng về tinh thần. Những ý tưởng được hiểu là hình ảnh đại diện, tức là hình ảnh của một số vật thể. Trong ngữ cảnh khác, ý tưởng được xem là các khái niệm, mặc dù khái niệm trừu tượng không nhất thiết phải xuất hiện là hình ảnh.

Nhiều triết gia xem xét ý tưởng là một phạm trù bản thể học. Khả năng tạo ra và hiểu được ý nghĩa của ý tưởng được coi là một tính năng cần thiết và xác định đặc tính của con người. Trong một ý nghĩa phổ biến, một ý tưởng phát sinh theo một phản xạ, một cách tự phát, thậm chí không suy nghĩ hoặc thể hiện một sự phản ánh nghiêm trọng, ví dụ, khi chúng ta nói về ý tưởng của một người hoặc một nơi.

Có thể hiểu đơn giản rằng, ý tưởng là những thứ chưa tồn tại trong thế giới vật chất khách quan và con người không thể nhìn thấy được. Chỉ khi nào được định hình dưới dạng vật chất nhất định thì con người mới có thể nhìn thấy được và có khả năng tác động đến nó.

Vậy theo đó, chúng ta có thể đơn giản, ý tưởng kinh doanh là một những khái niệm trong lĩnh vực kinh tế, chỉ loại ý tưởng có tính sáng tạo đem đến lợi nhuận trong kinh doanh.

2. Có được đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng không?

Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2019 thì quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký. Như vậy, việc định hình vật chất là yếu tố quyết định khả năng được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với 01 tác phẩm.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc ý tưởng sẽ không được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ và chủ thể có ý tưởng cũng không thể nộp đơn đăng ký cho ý tưởng của mình.

Vậy để ý tưởng được bảo hộ, bạn phải định hình nó dưới dạng vật chất nhất định, khi đó tác phẩm định hình của bạn sẽ có thể được bảo hộ quyền tác giả theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành. Và để được cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, bạn phải thực hiện thủ tục đăng ký quyền tác giả tại Cục bản quyền tác giả cho tác phẩm định hình theo quy định của pháp luật.

3. Hồ sơ đăng ký bản quyền ý tưởng

Hồ sơ đăng ký bản quyền ý tưởng gồm những giấy tờ sau:

• Tờ khai đăng ký bảo hộ quyền tác giả theo mẫu áp dụng chung toàn quốc;
• Các bản in ý tưởng trên giấy;
• Bản sao có công chứng hoặc chứng thực Chứng minh nhân dân/ Căn cước công dân của người đăng ký bảo hộ;
• Văn bản cam kết của chủ ý tưởng về việc không sao chép, tác phẩm là do chính tác giả sáng tạo ra;
• Hợp đồng ủy quyền hoặc Giấy ủy quyền hoặc Giấy giới thiệu nếu chủ sở hữu không tự thực hiện thủ tục.

Lưu ý: Yêu cầu đối với hồ sơ khi nộp như sau:

• Hồ sơ được lập bằng Tiếng Việt (trường hợp tài liệu nộp kèm là bản tiếng nước ngoài, cần được dịch sang tiếng Việt);
• Tài liệu nộp kèm gồm nhiều trang sẽ phải đánh dấu từng trang và tác giả ký vào từng trang;
• Hồ sơ đóng quyền 1 bộ được nộp tới cơ quan đăng ký.

4. Đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng ở đâu?

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký bản quyền ý tưởng hiện nay là Cục Bản quyền tác giả tại địa chỉ số 33 Ngõ 294/2 Kim Mã, Quận Ba Đình, Hà Nội.

Ngoài ra Cục Bản quyền tác giả có hai văn phòng đại diện tại Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Đà Nẵng. Địa chỉ cụ thể:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Số 170 Nguyễn Đình Chiểu, Phường 6, Quận 3.
• Tại Thành phố Đà Nẵng: Số 01 Đường An Nhơn 7, Phường An Hải Bắc, Quận Sơn Trà.

5. Quy trình đăng ký bản quyền ý tưởng

Bước 1: Thể hiện ý tưởng dưới một hình thức vật chất nhất định

Tác phẩm là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật, khoa học được thể hiện dưới bất kỳ phương tiện hay hình thức nào. Thời điểm xác lập quyền tác giả là kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định. Do đó, tổ chức, cá nhân cần thể hiện tác phẩm dưới một hình thức có thể nhìn thấy được.

Bước 2: Lựa chọn loại hình tác phẩm để đăng ký bảo hộ phù hợp với ý tưởng

Dựa trên các loại hình tác phẩm theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ và nhu cầu, phạm vi bảo hộ mong muốn, tổ chức, cá nhân lựa chọn một trong những loại hình tác phẩm, đánh giá sơ bộ khả năng đăng ký bảo hộ với tác phẩm đã thể hiện và điều chỉnh lại hình thức đã thể hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Chuẩn bị và soạn thảo hồ sơ và tiến hành nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ

Để không phải mất nhiều thời gian, chi phí đi lại, bạn cần hoàn thiện hồ sơ đăng ký bảo hộ càng nhanh càng tốt và đương nhiên, hồ sơ cũng cần đầy đủ giấy tờ, đủ điều kiện để đăng ký bảo hộ quyền tác giả theo đúng quy định của pháp luật. Sau đó, thực hiện thủ tục nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể thông qua hình thức trực tiếp hoặc qua đường bưu điện.

Bước 4: Nhận kết quả giấy chứng nhận đăng ký bản quyền ý tưởng

Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Cục Bản quyền tác giả cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả. Người nộp hồ sơ cầm CMND, Giấy hẹn đến nhận kết quả.

6. Thời gian đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng

Sau khi chúng ta chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và thực hiện đúng theo trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật hiện hành thì thời gian đăng ký bảo hộ bản quyền ý tưởng là 15 ngày làm việc, kể từ ngày cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhận được hồ sơ hợp lệ. Sau 15 ngày, người gửi hồ sơ có thể nhận kết quả bằng 2 cách: nhận trực tiếp tại Cục Bản quyền tác giả cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả hoặc chuyển phát nhanh (Người nộp hồ sơ cầm Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân, giấy hẹn để đối chiếu).

7. Lệ phí đăng ký bản quyền ý tưởng

Hiện nay, chi phí cho việc đăng ký bảo hộ bản quyền cho ý tưởng kinh doanh giao động khoảng: 2.000.000 VND – 4.000.000 VND.

Lưu ý: Chi phí nêu trên đã bao gồm chi phí chính thức nộp cho Cơ quan nhà nước, phí dịch vụ của công ty Luật Quang Huy.

Ngoài ra: Theo 211/2016/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan đến tác giả quy định tổ chức thu phí phải nộp toàn bộ số tiền phí thu được vào ngân sách nhà nước. Đối với tổ chức thu phí được khoán chi phí hoạt động thì được để lại 70% tổng số tiền phí thu được để trang trải chi phí hoạt động và nộp 30% số tiền phí thu được còn lại vào ngân sách nhà nước.

8. Tại sao phải đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng?

Khi đăng ký bảo quyền ý tưởng, bản quyền tác giả thì tác giả của tác phẩm đó sẽ nhận được rất nhiều lợi ích, tuy nhiên, dưới đây sẽ là một số lợi ích chính, cơ bản nhất:

• Được cơ quan nhà nước có thẩm quyền bảo hộ quyền tác giả, hạn chế thấp nhất các rủi ro có thể phát sinh cho tác giả;
• Tác giả có quyền hạn chế các hành vi xâm phạm đến quyền tác giả của những cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp khác như sao chép, cắt xén, xuyên tạc…;
• Tác giả sẽ có đầy đủ các quyền về nhân thân, quyền về tài sản đối với tác phẩm đã được đăng ký bảo hộ, các quyền này được bảo đảm thực hiện dựa trên quy định của pháp luật, cũng như được thực thi từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
• Tác giả được quyền hưởng những lợi ích về quyền tài sản của tác giả khi thực hiện việc cho thuê bản gốc tác phẩm, làm tác phẩm phái sinh, phân phối tác phẩm…

9. Dịch vụ đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng tại Luật Quang Huy

Công ty Luật Quang Huy cung cấp dịch vụ đăng ký bản quyền ý tưởng cho quý khách hàng trong cả nước bao gồm nhưng không hạn chế các công việc thực hiện như sau:

• Tư vấn và hướng dẫn khách hàng lựa chọn được hình thức, loại hình để thể hiện ý tưởng của mình;
• Tư vấn và hướng dẫn khách hàng hồ sơ, trình tự thủ tục để đăng ký bảo hộ quyền tác giả đối với ý tưởng;
• Tư vấn và giải đáp những vướng mắc của quý khách đối với loại hình tác phẩm được bảo hộ;
• Soạn thảo hồ sơ, đại diện khách hàng thực hiện các thủ tục hành chính tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
• Đại diện khách hàng để nộp tiền lệ phí đăng ký bảo hộ, nộp hồ sơ để đăng ký bảo hộ quyền tác giả;
• Theo dõi hồ sơ, hướng dẫn (hoặc thực hiện khi khách hàng có yêu cầu) xử lý các vướng mắc có thể phát sinh trong quá trình đăng ký bản quyền;
• Đại diện khách hàng hoặc thông báo khách hàng đến nhận kết quả tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
• Tư vấn tất cả các vấn đề phát sinh đối với Bản quyền tác giả sau khi đăng ký thành công.

10. Cơ sở pháp lý

• Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019;
• Thông tư 211/2016/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan đến tác giả do Bộ Tài chính ban hành.

Trên đây là toàn bộ câu trả lời của chúng tôi về vấn đề đăng ký sở hữu trí tuệ ý tưởng.

Nếu nội dung bài viết còn chưa rõ, hoặc bạn cần tư vấn, hỏi đáp thêm về dịch vụ hỗ trợ bạn có thể kết nối tới Tổng đài tư vấn luật sở hữu trí tuệ trực tuyến qua HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để được tư vấn trực tiếp.

Trân trọng./.