Thu nhập chịu thuế là gì? Các khoản thu nhập chịu thuế

Thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là căn cứ xác định phần thuế phải nộp cho nhà nước khi đáp ứng những điều kiện theo quy định pháp luật. Trong bài viết này, Luật Quang Huy hướng dẫn bạn đọc các vấn đề liên quan đến xác định thu nhập chịu thuế là gì và các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân hiện nay.

1. Thu nhập chịu thuế là gì?

Thu nhập chịu thuế là tổng số các khoản thu nhập chịu thuế từ tiền lương, tiền công và các khoản thu nhập chịu thuế khác có tính chất tiền lương, tiền công mà cơ quan chi trả đã trả cho cá nhân. Thu nhập chịu thuế chưa tính các khoản được miễn thuế, các khoản giảm trừ.

2. Thu nhập chịu thuế tiếng anh là gì?

Thu nhập chịu thuế trong tiếng Anh là Taxable income. Thu nhập chịu thuế là phần thu nhập được sử dụng để tính toán số tiền thuế mà một cá nhân hoặc một doanh nghiệp phải nộp cho Chính phủ trong một năm tính thuế nhất định.

“Taxable income” là từ được ghép bởi tính từ “taxable” mang nghĩa là chịu thuế, bị đánh thuế và danh từ “income” mang nghĩa là thu nhập, lợi tức, tiền lời. Hai từ đó đi cùng nhau mang nên từ “Taxable income” – thu nhập chịu thuế.

Chẳng hạn: Taxable income is the portion of a person’s gross income that the government deems subject to taxes (nghĩa là Thu nhập chịu thuế là phần tổng thu nhập của một người mà chính phủ cho là phải chịu thuế).

3. Thu nhập tính thuế là gì?

Thu nhập tính thuế được hiểu là khoản thu nhập được tính thuế sau khi đã trừ các khoản liên quan như: Giảm trừ gia cảnh, người phụ thuộc, bảo hiểm,…

Khác với thu nhập chịu thuế, Thu nhập tính thuế là tổng thu nhập sau khi đã được trừ các khoản được giảm trừ cho cá nhân. Thu nhập tính thuế được tính theo công thức sau:

Trong đó, các khoản đóng bảo hiểm sẽ bao gồm: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp bắt buộc,…Cơ sở để xác định số thuế được miễn sẽ dựa trên thu nhập tính thuế chứ không phải thu nhập chịu thuế.

4. Các đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân

Đối tượng phải nộp thuế TNCN là cá nhân cư trú có thu nhập chịu thuế phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam và cá nhân không cư trú có thu nhập chịu thuế phát sinh trong lãnh thổ Việt Nam (Theo Điều 2 Luật Thuế Thuế thu nhập cá nhân 2007, sửa đổi, bổ sung 2012). Cụ thể:

Cá nhân cư trú là người đáp ứng một trong các điều kiện sau:

• Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên tính trong một năm dương lịch hoặc tính theo 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam;
• Có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam, gồm có nơi ở đăng ký thường trú hoặc có nhà thuê để ở tại Việt Nam theo hợp đồng thuê có thời hạn.

Cá nhân không cư trú là người không đáp ứng điều kiện quy định trên.

5. Các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân?

Hiện nay, theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân sẽ bao gồm các khoản thu nhập như sau:

Thu nhập từ kinh doanh, bao gồm:

• Thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ;
• Thu nhập từ hoạt động hành nghề độc lập của cá nhân có giấy phép hoặc chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật.

Thu nhập từ tiền lương, tiền công, bao gồm:

• Tiền lương, tiền công và các khoản có tính chất tiền lương, tiền công;
• Các khoản phụ cấp, trợ cấp, trừ các khoản: phụ cấp, trợ cấp theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công; phụ cấp quốc phòng, an ninh; phụ cấp độc hại, nguy hiểm đối với ngành, nghề hoặc công việc ở nơi làm việc có yếu tố độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thu hút, phụ cấp khu vực theo quy định của pháp luật; trợ cấp khó khăn đột xuất, trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi, trợ cấp do suy giảm khả năng lao động, trợ cấp hưu trí một lần, tiền tuất hàng tháng và các khoản trợ cấp khác theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội; trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm theo quy định của Bộ luật lao động; trợ cấp mang tính chất bảo trợ xã hội và các khoản phụ cấp, trợ cấp khác không mang tính chất tiền lương, tiền công theo quy định của Chính phủ.
• Thu nhập từ đầu tư vốn, bao gồm:
• Tiền lãi cho vay;
• Lợi tức cổ phần;
• Thu nhập từ đầu tư vốn dưới các hình thức khác, trừ thu nhập từ lãi trái phiếu Chính phủ.

Thu nhập từ chuyển nhượng vốn, bao gồm:

• Thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn trong các tổ chức kinh tế;
• Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán;
• Thu nhập từ chuyển nhượng vốn dưới các hình thức khác.

Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, bao gồm:

• Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất;
• Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở;
• Thu nhập từ chuyển nhượng quyền thuê đất, quyền thuê mặt nước;
• Các khoản thu nhập khác nhận được từ chuyển nhượng bất động sản dưới mọi hình thức.

Thu nhập từ trúng thưởng, bao gồm:

• Trúng thưởng xổ số;
• Trúng thưởng trong các hình thức khuyến mại;
• Trúng thưởng trong các hình thức cá cược, casino;
• Trúng thưởng trong các trò chơi, cuộc thi có thưởng và các hình thức trúng thưởng khác.

Thu nhập từ bản quyền, bao gồm:

• Thu nhập từ chuyển giao, chuyển quyền sử dụng các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ;
• Thu nhập từ chuyển giao công nghệ.

Thu nhập từ nhượng quyền thương mại.

Thu nhập từ nhận thừa kế là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.

Thu nhập từ nhận quà tặng là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.

6. Tầm quan trọng của thu nhập chịu thuế

Thứ nhất, đối với cá nhân.

• Các cá nhân có thu nhập khi thực hiện nghĩa vụ đóng thuế sẽ được cấp mã số thuế việc này đem lại những lợi ích cho người lao động như:
• Đăng ký giảm trừ người phụ thuộc (nếu có)
• Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (đối với các lao động cư trú mà không ký kết hợp đồng hoặc hợp đồng lao động dưới 3 tháng)
• Ủy uyền cho cơ quan tổ chức trả thu nhập thực hiện quyết toán thuế thay bản thân.
• Hoàn thuế thu nhập cá nhân khi đóng thừa (các cá nhân không có mã số thuế thì các khoản thuế thừa chỉ được bù trừ vào kỳ thuế tiếp theo mà không được hoàn lại theo quy định tại điều 9 khoản 1 thông tư 111/2013/TT-BTC)
• Ngoài ra việc hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế chứng tỏ bạn là một công dân gương mẫu không vi phạm các chế tài của Nhà nước và đây cũng chính là trách nhiệm của người lao động phải hoàn thành một cách tốt nhất.

Thứ hai, đối với Nhà nước:

• Không chỉ có tầm quan trong đối với các cá nhân lao động thu nhập chịu thuế còn có đóng góp to lớn vào công cuộc quản lý cũng như xây dựng đất nước ngày càng phát triển như:
• Tăng ngân sách cho Nhà nước duy trì các hoạt động của Nhà nước
• Nền kinh tế – xã hội của đất nước được điều tiết, cân bằng.
• Giảm đi khoảng cách giàu – nghèo nhờ vào quy định về các mức thuế suất.

7. Cách tính thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân

Công thức tính thuế thu nhập cá nhân được tính như sau:

Trong đó: Thu nhập chịu thuế bằng tổng thu nhập trừ đi các khoản được miễn thuế.

Các khoản được miễn thuế bao gồm:

• Thu nhập của cá nhân từ phần tiền lương, tiền công làm việc ban đêm, làm thêm giờ được nhận cao hơn so với mức tiền lương, tiền công làm việc ban ngày, làm việc trong giờ theo quy định của Bộ luật Lao động.
• Tiền lương hưu của cá nhân do Quỹ bảo hiểm xã hội trả theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội; tiền lương hưu nhận của cá nhân được hàng tháng từ Quỹ hưu trí tự nguyện.
• Thu nhập từ việc chuyển nhượng bất động sản giữa: Vợ với chồng; cha mẹ đẻ với con đẻ; cha mẹ nuôi với con nuôi; cha mẹ chồng với con dâu; cha mẹ vợ với con rể; ông bà nội với cháu nội; ông bà ngoại với cháu ngoại và anh, chị em ruột với nhau.
• Thu nhập của cá nhân từ việc thực hiện chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản gắn liền với đất ở của cá nhân đối với trường hợp cá nhân chuyển nhượng chỉ có duy nhất một nhà ở, quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam.
• Thu nhập cá nhân từ giá trị quyền sử dụng đất được Nhà nước giao đất mà không phải trả tiền hoặc được giảm tiền sử dụng đất.
• Thu nhập cá nhân từ việc nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản trong các những trường hợp sau: Vợ với chồng; cha mẹ nuôi với con nuôi; cha mẹ đẻ với con đẻ; cha mẹ vợ với con rể; cha mẹ chồng với con dâu; ông bà nội với cháu nội; ông bà ngoại với cháu ngoại; anh, chị em ruột với nhau.
• Thu nhập của hộ gia đình hoặc cá nhân trực tiếp tham gia vào hoạt động sản xuất chưa qua chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường.
• Thu nhập từ việc thực hiện chuyển đổi đất nông nghiệp của hộ gia đình hoặc cá nhân được Nhà nước giao để sản xuất.
• Thu nhập cá nhân từ lãi tiền gửi tại ngân hàng, tổ chức tín dụng hoặc thu nhập từ lãi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
• Thu nhập từ kiều hối được miễn thuế đó là khoản tiền cá nhân nhận được từ nước ngoài do thân nhân của họ là người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người Việt Nam đi lao động, công tác hoặc học tập tại nước ngoài có gửi tiền về cho thân nhân ở trong nước.
• Thu nhập cá nhân từ học bổng, bao gồm: Học bổng được nhận được từ ngân sách nhà nước; Học bổng được nhận từ các tổ chức trong nước và nước ngoài theo chương trình hỗ trợ khuyến học của các tổ chức đó.
• Tiền bồi thường từ bảo hiểm nhân thọ hoặc phi nhân thọ hoặc bảo hiểm sức khỏe, tiền từ bồi thường tai nạn lao động, các khoản từ bồi thường nhà nước và các khoản bồi thường khác theo quy định của pháp luật.
• Thu nhập cá nhân nhận được từ các quỹ từ thiện được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập hoặc được công nhận, hoạt động vì mục đích từ thiện, nhân đạo mà không nhằm mục đích thu lợi nhuận.
• Thu nhập cá nhân từ nhận được từ nguồn viện trợ nước ngoài vì mục đích từ thiện, nhân đạo dưới hình thức của chính phủ và của phi chính phủ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
• Thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công của các thuyền viên là người Việt Nam mà làm việc cho các hãng tàu nước ngoài hoặc các hãng tàu Việt Nam vận tải quốc tế.
• Thu nhập của cá nhân là chủ tàu, có quyền sử dụng tàu và làm việc trên tàu từ hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp phục vụ hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản xa bờ.

8. Cơ sở pháp lý

• Luật thuế thu nhập cá nhân 2007 sửa đổi, bổ sung năm 2014.

Trên đây là bài tư vấn của chúng tôi về vấn đề thu nhập chịu thuế là gì và các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân hiện nay theo quy định pháp luật hiện hành. Qua bài viết này, chúng tôi mong rằng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Để được tư vấn đầy đủ và chính xác nhất, mời quý khách hàng liên hệ qua Tổng đài tư vấn thuế thu nhập cá nhân trực tuyến của HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để nhận tư vấn thêm về vấn đề mà quý khách hàng đang gặp phải.

Trân trọng./.