Muốn thay đổi họ tên phải làm sao?

      Chào Luật sư, tôi là nam năm nay 22 tuổi, bây giờ tôi đã tiến hành phẫu thuật chuyển đổi giới tính thành nữ giới. Vì thế tôi muốn đổi họ tên bố mẹ đã đặt trước đây để tránh gây nhiều khó khăn trong giao tiếp, thì liệu tôi có được quyền thay đổi hay không? Và tôi cần chuẩn bị những hồ sơ, thủ tục gì cho việc thay đổi họ tên. Mong Luật sư tư vấn!

      Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi tới Luật Quang Huy. Căn cứ theo quy định của pháp luật mới nhất hiện nay, chúng tôi xin tư vấn về thủ tục thay đổi họ tên như sau:

Cơ sở pháp lý

• Bộ Luật Dân sự năm 2015
• Luật Hộ tịch năm 2014
• Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hộ tịch năm 2014

Điều kiện thay đổi họ, tên

 Điều kiện thay đổi họ

    Căn cứ theo Điều 27 BLDS năm 2015 quy định cá nhân có quyền yêu cầu thay đổi họ khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

1. Cha mẹ đẻ yêu cầu thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ sang họ của mẹ đẻ hoặc cha mẹ đẻ yêu cầu thay đổi họ cho con đẻ từ họ của mẹ đẻ sang họ của cha mẹ.
2. Cha mẹ nuôi yêu cầu thay đổi họ cho con nuôi từ họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ sang họ của cha nuôi hoặc họ của mẹ nuôi theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi.
3. Trong trường hợp khi người con nuôi thôi làm con nuôi và người con nuôi này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ có yêu cầu lấy lại họ cho người đó theo họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ.
4. Khi có yêu cầu của cha để hay mẹ đẻ thay đổi họ cho con hoặc yêu cầu của con khi xác định cha, mẹ cho con.
5. Trong trường hợp người bị lưu lạc không rõ nguồn gốc của mình, bây giờ đã tìm ra nguồn gốc huyết thống có yêu cầu thay đổi họ phù hợp với huyết thống của mình.
6. Khi có yêu cầu thay đổi họ theo họ của vợ, họ của chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người            nước ngoài là công dân hoặc trong trường hợp lấy lại họ vợ chồng trước khi thay đổi.
7. Khi có yêu cầu thay đổi họ của con trong trường hợp cha, mẹ thay đổi họ và các trường hợp khác do pháp luật về hộ tịch quy định.

Thủ tục thay đổi họ tên

    Như vậy, khi thuộc một trong các trường hợp nêu trên, bạn có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền thay đổi họ để phù hợp với nguyện vọng của mình.

 Điều kiện thay đổi tên

      Căn cứ Điều 28 BLDS năm 2015 quy định cá nhân có quyền yêu cầu thay đổi tên khi thuộc một trong các trường hợp như sau:

1. Theo yêu cầu của người có tên mà việc sử dụng tên đó gây hoặc có thể gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền và lợi ích hợp pháp của người đó.
2. Theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi về việc thay đổi tên cho con nuôi hoặc trong trường hợp khi người con nuôi kết thúc làm con nuôi và người con nuôi này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ có yêu cầu lấy lại tên mà cha đẻ, mẹ đẻ đã đặt.
3. Theo yêu cầu của cha đẻ hay mẹ đẻ hoặc người con trong trường hợp xác định cha, mẹ cho con.
4. Theo yêu cầu thay đổi tên của người bị lưu lạc nhưng nay đã tìm ra được nguồn gốc huyết thống của mình.
5. Thay đổi tên của vợ, chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người nước ngoài là công dân hoặc lấy lại tên trước khi thay đổi;
6. Thay đổi tên của người đã xác định lại giới tính, người đã chuyển đổi giới tính và các trường hợp khác do pháp luật về hộ tịch quy định.

      Đối với trường hợp thay đổi họ, chữ đệm, tên cho người dưới 18 tuổi cần phải có sự đồng ý của cha, mẹ người đó và được thể hiện rõ trong Tờ khai thay đổi họ tên. Trong trường hợp đổi họ tên cho người từ đủ chín tuổi trở lên thì phải có sự đồng ý của người đó. Việc thay đổi họ tên của cá nhân sẽ không làm thay đổi, hay chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự đã được xác lập theo họ tên cũ.

      Như vậy, hoàn cảnh của bạn thuộc trường hợp thay đổi tên khi đã chuyển đổi giới tính là một trong các trường hợp cá nhân có quyền yêu cầu thay đổi tên được nêu trên.

 Thẩm quyền thay đổi họ, tên

      Theo điểm b Khoản 1 Điều 7 Luật Hộ tịch năm 2014 quy định thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp xã đăng ký hộ tịch trong trường hợp sau:

Đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch cho người chưa đủ 14 tuổi; bổ sung thông tin hộ tịch cho công dân Việt Nam cư trú ở trong nước;

      Theo điểm b Khoản 2 Điều 7 Luật Hộ tịch quy định thẩm quyền Ủy ban nhân dân cấp huyện đăng ký hộ tịch trong trường hợp sau:

Đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch cho công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên cư trú ở trong nước; xác định lại dân tộc

      Như vậy, đối với những trường hợp thay đổi họ tên cho công dân Việt nam dưới 14 tuổi thuộc về Ủy ban nhân dân cấp xã. Còn đối với trường hợp thay đổi họ tên cho công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên thuộc về Ủy ban nhân dân huyện/quận nơi người cần thay đổi họ, tên đã đăng ký khai sinh trước đây.

      Trong trường hợp của bạn nêu trên, bạn đã 22 tuổi thuộc vào trường hợp cá nhân từ đủ 14 tuổi trở lên, vì thế thẩm quyền thay đổi họ tên thuộc về Ủy Ban nhân dân cấp huyện nơi bạn đã đăng ký khai sinh trước đây.

Thủ tục tiến hành thay đổi họ, tên

  Nộp hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền

      Người yêu cầu thay đổi họ tên nộp hồ sơ theo quy định tới Ủy ban nhân dân cấp huyện. Hồ sơ yêu cầu thay đổi họ tên cần chuẩn bị như sau:

      Thứ nhất, tờ khai theo mẫu quy định.

      Thứ hai, bản chính giấy khai sinh của người muốn thay đổi họ tên

      Thứ ba, ngoài những giấy tờ trên, người yêu cầu cần chuẩn bị một số giấy tờ liên quan khác như: chứng minh nhân dân,thẻ căn cước công dân, sổ hộ khẩu,…

  Kiểm tra hồ sơ

      Trong quá trình tiếp nhận hồ sơ, người tiếp nhận có trách nhiệm kiểm tra ngay toàn bộ hồ sơ từ người có yêu cầu đổi họ tên. Nếu hồ sơ chưa đầy đủ, cần hoàn thiện thì người tiếp nhận có trách nhiệm hướng dẫn người nộp hồ sơ bổ sung, hoàn thiện các loại giấy tờ theo quy định pháp luật.

      Trong trường hợp người tiếp nhận cho rằng không thể bổ sung, hoàn thiện hồ sơ ngay thì phải tiến hành lập văn bản hướng dẫn, trong đó nêu rõ các loại giấy tờ và nội dung cần bổ sung, hoàn thiện. Đồng thời người tiếp nhận phải ký, ghi rõ họ, chữ đệm, tên của người tiếp nhận. Người tiếp nhận có trách nhiệm tiếp nhận đúng và đầy đủ hồ sơ đăng ký hộ tịch theo quy định của pháp luật thì mới được tiến hành thủ tục thay đổi họ tên.

  Tiến hành thay đổi họ tên

      Theo quy định hiện hành, trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đầy đủ các loại giấy tờ theo quy định, nếu xét thấy việc yêu cầu đổi họ tên là phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan thì công chức tư pháp – hộ tịch tiến hành thủ tục thay đổi họ tên cho cá nhân có yêu cầu và ghi vào Sổ hộ tịch.

      Người yêu cầu thay đổi họ tên ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện cấp trích lục cho người yêu cầu. Đối với trường hợp cá nhân thay đổi họ tên trong Giấy khai sinh thì công chức tư pháp – hộ tịch phải ghi rõ nội dung thay đổi vào Giấy khai sinh. Trong trường hợp công chức tư pháp- hộ tịch cần phải xác minh lại thì được kéo dài thêm thời hạn kiểm tra nhưng không quá 03 ngày làm việc.

      Lưu ý, Trong trường hợp cá nhân yêu cầu thay đổi họ tên không tiến hành tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp huyện phải thông báo bằng văn bản và kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây của cá nhân đó để ghi vào Sổ hộ tịch.

      Đối với trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây của cá nhân có yêu cầu thay đổi họ tên là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp huyện phải thông báo bằng văn bản và kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.

Chi phí thay đổi họ, tên

      Về chi phí cho thủ tục đổi họ tên, tùy thuộc vào điều kiện thực tế của địa phương mà Hội đồng nhân dân cấp tỉnh sẽ quy định mức thu lệ phí cho phù hợp và cụ thể trên phạm vi tỉnh, thành phố của mình. Người có yêu cầu sẽ nộp lệ phí theo quy định đó. Nhưng phải đảm bảo nguyên tắc miễn, giảm các khoản lệ phí theo quy định Điều 11 Luật hộ tịch trong những trường hợp như thay đổi họ tên cho trẻ em, người cao tuổi người thuộc gia đình có công với cách mạng; người thuộc hộ nghèo; người khuyết tật; đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn và một số đối tượng đặc biệt theo quy định của pháp luật.

      Trên đây là toàn bộ câu trả lời của chúng tôi về thủ tục thay đổi họ tên mà bạn quan tâm. Nếu nội dung tư vấn còn chưa rõ, có nội dung gây hiểu nhầm hoặc có thắc mắc cần tư vấn cụ thể hơn, bạn có thể kết nối tới Tổng đài tư vấn pháp luật  qua HOTLINE 19006588 để được tư vấn trực tiếp.

      Trân trọng!