Tảo hôn là gì? Tảo hôn bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật?

Như chúng ta đã biết, tảo hôn là một tập tục tồn tại lâu đời ở nhiều dân tộc, vùng miền. Tình trạng này diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi nhưng thường tập trung chủ yếu ở các làng quê, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Vậy, hiểu thế nào là tảo hôn? Hệ lụy của việc tảo hôn là như thế nào? Hành vi tảo hôn có vi phạm pháp luật không và xử lý việc tảo hôn như thế nào?Sau đây, Luật Quang Huy sẽ giải đáp những thắc mắc về vấn đề này:

Cơ sở pháp lý

• Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014
• Bộ luật Hình sự năm 2015
• Nghị định 110/2013/NĐ-CP

Tảo hôn là gì?

Khoản 8 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 có quy định:

Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 8 của Luật này

Như vậy, tảo hôn ở Việt Nam là việc vi phạm quy định tuổi kết hôn, là một trong những hành vi vi phạm luật hôn nhân gia đình.

Chiếu theo điểm a khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về điều kiện kết hôn:

“1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) …”

Như vậy có thể thấy, tảo hôn là việc hai bên nam nữ kết hôn với nhau khi một hoặc cả hai bên chưa đủ điều kiện về độ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật, tức nam lấy vợ khi chưa đủ 20 tuổi, nữ lấy chồng khi chưa đủ 18 tuổi. Trên thực tế, có trường hợp tảo hôn có đăng ký kết hôn và tảo hôn không đăng ký kết hôn.

Hậu quả của việc tảo hôn

Mặc dù việc tảo hôn, kết hôn sớm khi chưa đủ độ tuổi ở một số trường hợp cũng là do hai bên nam nữ tự nguyện trong việc kết hôn cũng như đăng ký kết hôn, tuy nhiên nó lại đem lại hệ lụy vô cùng lớn làm ảnh hưởng không chỉ đến bản thân hai bên nam nữ mà còn ảnh hưởng đến người thân, gia đình cũng như cho xã hội ở cả hiện tại và tương lai. Cụ thể như:

• Về sức khỏe: Tảo hôn sẽ làm cho sức khỏe của trẻ em bị ảnh hưởng đặc biệt là trẻ em gái dưới độ tuổi 15 mang thai sẽ có nguy cơ chết do mang thai và sinh đẻ cao so với phụ nữ  trên 20 tuổi. Những đứa trẻ có mẹ dưới 18 tuổi có nhiều khả năng nhẹ cân hoặc chết non hơn những đứa trẻ khác.
• Về  tinh thần: Khi kết hôn sớm trẻ em sẽ không được nghỉ ngơi và thư giãn, không được tham gia vui chơi, tham gia những hoạt động giải trí và được tự do tham gia các sinh hoạt văn hóa và nghệ thuật phù hợp với lứa tuổi….
• Về môi trường giáo dục: Phần lớn các cặp vợ chồng tảo hôn khi tuổi đời còn ít, phải nghỉ học, mất cơ hội học tập, thiếu kiến thức xã hội, cản trở họ được tiếp thu những nền giáo dục tiên tiến, hiện đại nhằm phát triển tối đa nhân cách, tài năng, các khả năng về trí tuệ và thể chất của trẻ em;
• Về kinh tế: Tảo hôn khiến khả năng tìm kiếm việc làm, kiếm sống hoặc đóng góp về kinh tế cho gia đình là rất thấp dẫn đến tỷ lệ đói nghèo ngày càng tăng cao, nhiều cặp đi đến phá vỡ hạnh phúc gia đình, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của trẻ em.
• Về mặt xã hội: Tảo hôn có nguy cơ gây hậu quả nghiêm trọng cho sự phát triển xã hội do ảnh hưởng của chất lượng dân số, một xã hội mà tỷ lệ người thiểu năng về thể chất, thiểu năng về trí tuệ, người tàn tật, khuyết tật lớn sẽ là gánh nặng cho xã hội.

Tảo hôn có vi phạm pháp luật không?

Như đã phân tích ở trên, có thể thấy tảo hôn là một việc làm mang lại những hệ lụy vô cùng lớn cho bản thân những người tảo hôn, cho gia đình và cho cả xã hội. Do đó, nhận thấy rõ những hậu quả của việc tảo hôn này, pháp luật nước ta đã chính thức ghi nhận hành vi tảo hôn là một hành vi vi phạm pháp luật quy định trong Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 cùng các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Theo khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

“2. Cấm các hành vi sau đây:

b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn; …”

Theo quy định này, rõ ràng tảo hôn là hành vi trái pháp luật và bị pháp luật cấm. Và hành vi này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Tảo hôn bị xử lý như thế nào?

 Hủy kết hôn trái pháp luật

Hậu quả của việc tảo hôn có thể tác động tiêu cực đến đời sống xã hội nên cần có biện pháp xử lý phù hợp.

Với trường hợp tảo hôn có đăng ký kết hôn thì việc kết hôn đó là trái pháp luật và có thể bị hủy khi có yêu cầu của những người có quyền yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật. Và theo thủ tục Bộ luật tố tụng dân sự quy định, Tòa án có thẩm quyền xem xét về điều kiện độ tuổi khi kết hôn để xử lý. Việc kết hôn sẽ bị hủy nếu như tại thời điểm xem xét yêu cầu hủy kết hôn, một trong hai bên không đủ điều kiện về độ tuổi hoặc một trong hai bên không yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân đó.

Trong trường hợp tại thời điểm Tòa án giải quyết yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật mà cả hai bên kết hôn đã có đủ các điều kiện kết hôn theo quy định tại Điều 8 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014 và hai bên yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân thì Tòa án công nhận quan hệ hôn nhân đó.

Xử phạt vi phạm hành chính

Xử phạt vi phạm hành chính là một trong những chế tài mà nhà nước áp dụng với hành vi vi phạm pháp luật, trong đó có hành vi tảo hôn và tổ chức tảo hôn.

Theo Điều 47 Nghị định số 110/2013/NĐ-CP ngày 24/9/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã như sau:

1. Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn;

2. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi cố ý duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đủ tuổi kết hôn mặc dù đã có quyết định của Tòa án nhân dân buộc chấm dứt quan hệ đó.

Như vậy, về hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn bị xử phạt vi phạm hành chính trong 2 trường hợp:

•  Tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn;
•  Hành vi cố ý duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đủ tuổi kết hôn mặc dù đã có quyết định của Tòa án nhân dân buộc chấm dứt quan hệ đó.

Như vậy, có thể bị xử phạt về hành vi tảo hôn khi Toà án có thẩm quyền đã ra quyết định buộc bên tảo hôn phải chấm dứt quan hệ vợ chồng với người chưa đủ tuổi kết hôn nhưng vẫn cố ý tiếp tục duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật.

Tảo hôn

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Truy cứu trách nhiệm hình sự là chế tài áp dụng với hành vi tảo hôn, để lại hậu quả nghiêm trọng và có cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015.

Điều 183 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội tổ chức tảo hôn như sau:

“Người nào tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm.”

Theo quy định này, trường hợp tảo hôn bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi người thực hiện hành vi tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đủ điều kiện về độ tuổi để kết hôn đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn tiếp tục vi phạm. Theo đó, mức xử phạt được quy định là phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm.

Trên đây là toàn bộ các quy định của pháp luật về những điều cần biết về vấn đề tảo hôn. Nếu có gì còn thắc mắc, vui lòng liên hệ HOTLINE 19006588 gặp Luật sư tư vấn ly hôn của Luật Quang Huy.

Trân trọng./.