Xử lý quan hệ hôn nhân khi người chết quay về

Một trong những căn cứ để chấm dứt quan hệ hôn nhân là việc một bên vợ hoặc chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết. Tuy nhiên, trong trường hợp bên bị Tòa án tuyên bố đã chết mà quay trở về thì sẽ giải quyết như thế nào? Có rất nhiều người thắc mắc về vấn đề chia tài sản, quan hệ vợ chồng sẽ ra sao hoặc nếu bên còn sống đã lập gia đình với một người khác thì xử lý như thế nào? Để giải đáp thắc mắc này, Luật Quang Huy chúng tôi xin cung cấp tới bạn các quy định về việc xử lý quan hệ hôn nhân khi người chết quay về.

Cơ sở pháp lý

• Bộ luật Dân sự năm 2015;
• Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.

Quan hệ hôn nhân với người đã chết

Khi một người chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì có trở thành căn cứ để quan hệ hôn nhân chấm dứt? Kèm theo đó, các vấn đề về tài sản sẽ được giải quyết như thế nào?

Về quan hệ nhân thân

Theo quy định tại điều 65 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, khi một bên vợ hoặc chồng chết là căn cứ chấm dứt hôn nhân. Thời điểm hôn nhân chấm dứt chính là ngày được ghi trong giấy chứng tử. Đối với trường hợp Tòa án tuyên bố vợ hoặc chồng là đã chết thì thời điểm hôn nhân chấm dứt được xác định theo ngày chết được ghi trong bản án, quyết định của Tòa án.

Kể từ thời điểm quan hệ hôn nhân chấm dứt, hai bên không còn tồn tại quan hệ vợ chồng, không còn những ràng buộc về nhân thân, quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng.

Về quan hệ tài sản

Trong quá trình chung sống cùng nhau, hai bên vợ chồng cùng nhau góp công sức xây dựng nên khối tài sản chung vợ chồng. Vậy những tài sản này sẽ được giải quyết như thế nào khi một bên vợ chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết?

Về vấn đề quản lý tài sản chung của vợ chồng

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 điều 66 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014:

1. Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản.

Theo quy định này, trong trường hợp bên chết để lại di chúc thì người quản lý di sản sẽ là người được chỉ định trong di chúc. Nếu di chúc không chỉ định cụ thể ai là người quản lý di sản thì những người thừa kế hoàn toàn có thể thỏa thuận cử người khác quản lý di sản. Trong trường hợp không có di chúc thì bên còn sống quản lý di sản chung của vợ chồng.

Cần lưu ý rằng di chúc được lập phải đảm bảo các quy định về hình thức, nội dung theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015. Bên cạnh đó, tại thời điểm lập di chúc, người lập di chúc còn minh mẫn, sáng suốt; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép.

Về yêu cầu chia di sản

Khi một bên vợ/chồng đã chết mà bên còn sống có yêu cầu chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi theo quy định tại khoản 2 Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014. Trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản thì tài sản được chia theo thỏa thuận.

Sau khi chia tài sản chung vợ chồng, phần tài sản của vợ/chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết  trở thành di sản thừa kế và được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

• Nếu có di chúc thì phần tài sản này sẽ được chia theo di chúc như quy định tại chương XXII Bộ luật Dân sự 2015.
• Trường hợp không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp thì phần tài sản của người đã chết được chia theo quy định của pháp luật.

Cần lưu ý rằng trong trường hợp việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặc chồng còn sống, gia đình thì vợ, chồng còn sống có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế phân chia di sản theo quy định của Bộ luật dân sự.

Xử lý quan hệ hôn nhân khi người chết quay về

Khi một người bị Tòa án tuyên bố là đã chết, đồng nghĩa với việc về mặt pháp lý người đó không còn tồn tại, các quyền và nghĩa vụ của họ đều chấm dứt. Nay khi họ quay trở về, muốn được khôi phục các quyền và nghĩa vụ của mình thì trước tiên phải yêu cầu Tòa án ra quyết định hủy bỏ tuyên bố một người đã chết theo quy định tại khoản 1 điều 73 Bộ luật Dân sự năm 2015:

1. Khi một người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.

Xử lý quan hệ hôn nhân khi người chết quay về

Vậy pháp luật hiện hành có quy định gì về việc xử lý quan hệ hôn nhân khi người chết quay về? Quan hệ nhân thân, quan hệ tài sản giữa họ sẽ được giải quyết như thế nào? Liệu quan hệ vợ chồng có được khôi phục như trước đây?

Về quan hệ nhân thân

Sau khi Tòa án ra quyết định hủy bỏ tuyên bố một người là đã chết mà vợ hoặc chồng của người đó chưa kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được khôi phục kể từ thời điểm kết hôn.

Trong trường hợp có quyết định cho ly hôn của Tòa án theo quy định tại khoản 2 Điều 56 của Luật Hôn nhân và gia đình thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật.

Trong trường hợp vợ, chồng của người đó đã kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được xác lập sau có hiệu lực pháp luật.

Về quan hệ tài sản

Đối với tài sản chung vợ chồng

Trong trường hợp hôn nhân được khôi phục thì quan hệ tài sản được khôi phục kể từ thời điểm quyết định của Tòa án hủy bỏ tuyên bố vợ/chồng đã chết có hiệu lực.

Tài sản do bên còn sống có được kể từ thời điểm quyết định của Tòa án về việc tuyên bố vợ/chồng là đã chết đến khi quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố chết có hiệu lực là tài sản riêng của người đó.

Trong trường hợp hôn nhân không được khôi phục thì tài sản có được trước khi quyết định của Tòa án về việc tuyên bố vợ, chồng là đã chết có hiệu lực mà chưa chia được giải quyết như chia tài sản khi ly hôn.

Đối với di sản thừa kế

Theo khoản 3 điều 73 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì người bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn.

Trường hợp người thừa kế của người bị tuyên bố là đã chết biết người này còn sống mà cố tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức. Trường hợp gây thiệt hại thì phải bồi thường.

Trên đây là toàn bộ những quy định mới nhất của pháp luật về việc xử lý quan hệ hôn nhân khi người chết quay về. Mọi thắc mắc bạn vui lòng liên hệ tổng đài tư vấn luật hôn nhân gia đình trực tiếp qua HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để được giải đáp cụ thể hơn.

Trân trọng ./.