Thuế trực thu là loại thuế nào?

Các loại thuế trực thu là các loại thuế đánh trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của người nộp thuế. Vậy thuế trực thu gồm những loại nào? Ưu nhược điểm của loại thuế nào ra sao? Tất cả sẽ được làm rõ trong bài viết dưới đây của Luật Quang Huy.

1. Thuế trực thu là loại thuế nào?

Thuế trực thu là thuế mà Nhà nước trực tiếp thu vào ngân sách một phần thu nhập của đối tượng nộp thuế.

Thuế trực thu không phải là một loại thuế độc lập trong hệ thống thuế. Thuế trực thu được nhận diện thông qua việc xác định ai là người thực tế chịu thuế. Trong thuế trực thu, tổ chức, cá nhân nộp thuế trực thu tức là lấy một phần thu nhập của mình nộp cho Nhà nước.

Do đó, khi Nhà nước thu thuế trực thu thì người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Thuộc loại thuế trực thu có các thứ thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập dân cư…

Thuế trực thu trong tiếng Anh là Direct tax.

2. Các loại thuế trực thu

Thuế trực thu bao gồm các loại thuế sau:

• Thuế thu nhập cá nhân: là thuế thu nhập cá nhân là loại thuế trực thu đánh vào thu nhập thực nhận của các cá nhân trong một năm, từng tháng hoặc từng lần. Thuế này thu vào một số khoản thu nhập cao chính đáng của cá nhân nhằm thực hiện việc điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, góp phần thực hiện công bằng xã hội và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước;
• Thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế trực thu thu vào phần thu nhập của các tổ chức kinh doanh nhằm đảm bảo sự đóng góp công bằng, hợp lý giữa các tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ có thu nhập góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển;
• Thuế chuyển quyền sử dụng đất;
• Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao;
• Thuế sử dụng đất nông nghiệp;
• Thuế tài sản
• Thuế thừa kế…

3. Đặc điểm của thuế trực thu

Loại thuế nào có các đặc đặc điểm sau đây:

• Người phải nộp thuế là người trả thuế cuối cùng trong chu kỳ cung ứng hay kinh doanh.
• Đây là loại thuế bao gồm những sắc thuế với cơ sở đánh thuế là thu nhập nhận được. Như thuế thu nhập cá nhân, thuế nhà đất, thuế thu nhập doanh nghiệp,…
• Tính công bằng của thuế trực thu hơn tính gián thu. Phần đóng góp về thuế của mỗi cá nhân, đối tượng lúc này sẽ phù hợp theo khả năng của đối tượng. Có tính phân loại rất cao trong những đối tượng nộp thuế;
• Loại thuế trực thu có nhược điểm là làm hạn chế đi phần nào sự phấn đấu nâng cao thu nhập của những đối tượng chịu thuế. Vì thu nhập và lợi nhuận càng cao họ phải thực hiện nộp thuế càng nhiều;
• Việc điều hành thuế trực thu rất phức tạp. Tình trạng thất thu thuế xảy ra tương đối thường xuyên. Hơn cả, việc duy trì bộ máy quản lý loại thuế này cũng khó khăn và đòi hỏi mức chi phí cao hơn hẳn so với việc điều hành các dòng thuế gián thu;
• Thuế trực thu sẽ do người có thu nhập trả trực tiếp và có trách nhiệm với nhà nước, cơ quan điều hành. Vậy nên, họ có thể cảm nhận được gánh nặng thuế đối với từng cá nhân, người lao động. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến hiện trạng trốn thuế nhiều hơn.

Ý nghĩa của thuế trực thu:

• Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng thuế chỉ mang ý nghĩa duy nhất là giúp nguồn thu ngân sách nhà nước tăng. Ngoài ra, thuế trực thu còn ý nghĩa khác là điều tiết thu nhập của xã hội;
• Hiểu một cách dễ hơn là người càng kiếm được nhiều tiền sẽ phải nộp thuế càng nhiều. Việc này ảnh hưởng rất lớn trong việc làm giảm khoảng cách giàu nghèo của xã hội. Đặc thù là ở các nước đang phát triển, sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ như ở Việt Nam.

4. Ưu điểm, hạn chế của thuế trực thu

4.1. Ưu điểm

Do thuế trực thu có tính lũy tiến nên mức độ đảm bảo công bằng cao.

Thuế trực thu có tính công bằng hơn so với thuế gián thu, vì phần đóng góp về thuế thường phù hợp đối với khả năng của từng đối tượng, có tính phân loại đối tượng cao.

4.2. Hạn chế

Khó thu, khó quản lý do đối tượng nộp thuế là tất cả các chủ thể có thu nhập.

Chủ thể chịu thuế cảm nhận được gánh nặng thuế nên có xu hướng trốn, tránh loại thuế này và có phản ứng trước những thay đổi về mức thuế.

• Trốn thuế (Tax Evasion) là một hoạt động bất hợp pháp trong đó một người hoặc tổ chức cố tình tránh phải trả một nghĩa vụ thuế thực sự. Những người bị bắt vì tội trốn thuế thường phải chịu các cáo buộc hình sự và hình phạt đáng kể;
• Tránh thuế (Tax Avoidance) là việc sử dụng các phương pháp hợp pháp để sửa đổi tình hình tài chính của một cá nhân để giảm số tiền thuế thu nhập phải nộp.

Việc sửa đổi này thường được thực hiện dưới dạng yêu cầu được ghi nhận các khoản khấu trừ thuế và nợ hợp pháp. Hành động này khác với việc trốn thuế bằng cách sử dụng các phương pháp bất hợp pháp, như ghi giảm thu nhập.

5. Cơ sở pháp lý

• Luật thuế thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12 ban hành ngày 21 tháng 11 năm 2007;
• Luật thuế thu nhập doanh nghiệp số 14/VBHN-VPQH ban hành ngày 15 tháng 7 năm 2020.

Trên đây là bài tư vấn của chúng tôi về vấn đề các loại thuế trực thu theo quy định pháp luật hiện hành. Qua bài viết này, chúng tôi mong rằng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Để được tư vấn đầy đủ và chính xác nhất, mời quý khách hàng liên hệ qua Tổng đài tư vấn thuế trực tuyến của HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để nhận tư vấn thêm về vấn đề mà quý khách hàng đang gặp phải.

Trân trọng./.