So sánh bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng

Có nhiều người thường nhầm lẫn giữa bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

Vậy, điểm giống nhau giữa bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng là gì?

Phân biệt bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng như thế nào?

Bài viết dưới đây, Luật Quang Huy sẽ thông tin đến bạn về vấn đề so sánh bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng.

1. Điểm giống nhau giữa bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng có những nét tương đồng bao gồm:

Thứ nhất, bản chất đều là hình thức trách nhiệm dân sự nhằm buộc bên có hành vi gây thiệt hại phải khắc phục hậu quả bằng cách đền bù các tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần cho bên bị thiệt hại.

Thứ hai, đều phát sinh khi:

• Có thiệt hại xảy ra
• Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi gây thiệt hại và hậu quả xảy ra
• Các bên có thể thỏa thuận hình thức và mức bồi thường khi có thiệt hại xảy ra

2. Phân biệt bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng

2.1 Về căn cứ phát sinh

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng:

• Được xây dựng nên bởi các quy phạm điều chỉnh chế định hợp đồng.
• Chỉ tồn tại khi một hợp đồng tồn tại, trách nhiệm này phát sinh khi xuất hiện sự vi phạm một hay nhiều nghĩa vụ được quy định trong hợp đồng.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng:

Phát sinh khi tồn tại một hành vi vi phạm pháp luật dân sự, cố ý hay vô ý gây thiệt hại cho người khác và hành vi này cũng không liên quan đến bất cứ một hợp đồng nào có thể có giữa người gây thiệt hại và người bị thiệt hại.

2.2 Về căn cứ xác định trách nhiệm

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng:

• Thiệt hại không phải là điều kiện bắt buộc.
• Chỉ cần có hành vi vi phạm nghĩa vụ đã có thể phát sinh trách nhiệm dân sự.
• Bên vi phạm vẫn phải chịu trách nhiệm dù đã có hay chưa có thiệt hại xảy ra khi bên kia bị vi phạm hợp đồng.
• Hai bên có thể dự liệu và thỏa thuận trước về những trường hợp thiệt hại do vi phạm hợp đồng và cách thức chịu trách nhiệm như bồi thường thiệt hại hay phạt vi phạm hợp đồng.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng: Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng gồm: hành vi vi phạm pháp luật, có thiệt hại thực tế, có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại thực tế, có lỗi.

2.3 Về hành vi vi phạm

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng:

• Hành vi này là hành vi vi phạm những cam kết cụ thể, những nghĩa vụ mà hai bên tự ràng buộc nhau trong hợp đồng.
• Tức là hành vi này chưa chắc đã vi phạm các quy định pháp luật chung mà chỉ vi phạm “pháp luật” thiết lập giữa những người tham gia giao kết hợp đồng.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng:

• Hành vi này là hành vi vi phạm những quy định của pháp luật nói chung, những quy định do nhà nước ban hành dẫn đến thiệt hại.
• Vì vậy đó có thể là hành vi vi phạm những quy định của pháp luật chuyên ngành khác như hình sự, hành chính, kinh tế…

2.4 Về phương thức thực hiện

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng:

• Các bên có thể thỏa thuận mức bồi thường hay phạt vi phạm kể từ khi giao kết hợp đồng (thể hiện bản chất thỏa thuận của hợp đồng).
• Việc bồi thường thiệt hại không giải phóng người có nghĩa vụ khỏi trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ một cách thực tế.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng:

• Bên gây thiệt hại phải bồi thường toàn bộ và kịp thời, cả thiệt hại trực tiếp và thiệt hại gián tiếp.
• Điều quan trọng là các bên trong quan hệ trách nhiệm dân sự có thể không biết nhau và không biết trước việc sẽ xảy ra để làm phát sinh quan hệ trách nhiệm dân sự, do đó không thể thỏa thuận trước bất cứ một việc gì.
• Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Thông thường sẽ làm chấm dứt nghĩa vụ.

2.5 Về yếu tố lỗi

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng: Phát sinh do lỗi cố ý hoặc vô ý của người không thực hiện hoặc thực hiện không đúng hợp đồng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng: Việc phân biệt lỗi vô ý và cố ý cũng có ý nghĩa nhưng bên cạnh đó thì người có hành vi vi phạm có thể chịu trách nhiệm ngay cả khi không có lỗi trong trường hợp pháp luật có quy định.

2.6 Về thời điểm phát sinh trách nhiệm

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng: Kể từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực và có bên vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng: Kể từ thời điểm xảy ra hành vi gây thiệt hại.

2.7 Về tính liên đới chịu trách nhiệm

Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng: Trường hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì họ liên đới chịu trách nhiệm nếu khi giao kết hợp đồng họ có thỏa thuận trước về vấn đề chịu trách nhiệm liên đới.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng: Trong trường hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì họ đều phải chịu trách nhiệm liên đới theo các quy định cụ thể của pháp luật dân sự.

3. Cơ sở pháp lý

• Bộ luật Dân sự năm 2015.

Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về vấn đề So sánh bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và ngoài hợp đồng theo quy định của pháp luật.

Nếu còn bất kỳ vấn đề gì chưa rõ hoặc thắc mắc, vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn luật dân sự trực tuyến qua HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để được hỗ trợ giải đáp.

Trân trọng./.