Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh hay để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là việc làm cần thiết của nhà nước nhưng khi bị cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất trái pháp luật thì người sử dụng đất cần làm gì để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình?
Qua bài viết sau đây, Luật Quang Huy xin cung cấp đến bạn đọc các vấn đề pháp lý liên quan đến sai phạm trong thu hồi đất.
1. Thế nào là sai phạm trong thu hồi đất?
Nhà nước có quyền thu hồi đất của người dân vì mục đích quốc phòng, an ninh hay để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng… Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, những người, cơ quan có thẩm quyền đã tiến hành thu hồi đất của người dân trái pháp luật.
Sai phạm trong thu hồi đất trái pháp luật là việc người, tổ chức có thẩm quyền khi tiến hành thực hiện thu hồi đất không đúng theo quy định của Luật đất đai về trình tự, thủ tục thu hồi đất, vấn đề bồi thường khi thu hồi đất…
Sai phạm trong thu hồi đất có thể xảy ra trong các trường hợp như sau:
- Cơ quan có thẩm quyền thu hồi hồi đất không tiến hành thông báo cho cá nhân, hộ gia đình, tổ chức về kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm đất trước khi có quyết định thu hồi đất.
- Cơ quan có thẩm quyền không có quyết định thu hồi đất, không có kế hoạch bồi thường, hỗ trợ cho cá nhân, hộ gia đình, tổ chức bị thu hồi đất.
- Khi cá nhân, hộ gia đình, tổ chức không đồng ý thu hồi đất thì cơ quan có thẩm quyền đã thực hiện cưỡng chế luôn mà không tổ chức vận động, thuyết phục trước, thậm chí có thể là không có quyết định cưỡng chế.
2. Thu hồi đất trái pháp luật phải làm thế nào?
Theo quy định tại Điều 204 Luật Đất đai năm 2013, người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai.
Thu hồi đất trái pháp luật là hành vi hành chính do người hoặc cơ quan có thẩm quyền thực hiện. Do đó, khi người dân bị hành vi hành chính trái pháp luật này xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình thì có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện để yêu cầu giải quyết.
2.1. Khiếu nại thu hồi đất trái pháp luật
Theo quy định tại Điều 71 Luật Đất đai năm 2013 thì Uỷ ban nhân dân cấp huyện là cơ quan tổ chức thực hiện thu hồi đất.
Trình tự, thủ tục khiếu nại hành vi thu hồi đất trái pháp luật tuân theo quy định tại Điều 7 Luật Khiếu nại năm 2011 như sau:
- Khi có căn cứ cho rằng hành vi thu hồi đất là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình thì người khiếu nại khiếu nại lần đầu đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi có đất hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.
- Sau khi Ủy ban nhân dân cấp huyện đã tiến hành giải quyết khiếu nại, nếu người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu hoặc quá thời hạn mà không được giải quyết thì khiếu nại lần 2 đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện ra Tòa án.
- Sau khi có Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc Tòa án nhân dân đã giải quyết nhưng người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất vẫn không đồng ý với quyết định giải quyết lần 2 hoặc hết thời hạn mà không được giải quyết thì có quyền khởi kiện ra Tòa án.
Như vậy, đối với các quyết định thu hồi đất trái pháp luật thì người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện để được giải quyết, bảo vệ quyền và lợi ích của mình.
2.2. Khởi kiện thu hồi đất trái pháp luật
Trong trường hợp cá nhân chọn hình thức khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu giải quyết thu hồi đất trái pháp luật thì thủ tục thực hiện như sau:
Cá nhân nộp đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi tổ chức thực hiện thu hồi đất trái pháp luật để yêu cầu giải quyết theo quy định tại Điều 31 Luật Tố tụng hành chính 2015. Đơn khởi kiện phải có các nội dung quy định tại khoản 1 Điều 118 Luật Tố tụng hành chính 2015, kèm theo đơn khởi kiện phải có tài liệu, chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện.
Nếu đơn khởi kiện đã đúng theo quy định của pháp luật người khởi kiện tiến hành nộp tạm ứng án phí trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được thông báo, Thẩm phán ra quyết định thụ lý vụ án ngay sau khi người khởi kiện nộp biên lai thu tiền cho cho Tòa án.
Trường hợp người khởi kiện vừa có đơn khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án có thẩm quyền, đồng thời có đơn khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thì Tòa án phải yêu cầu người khởi kiện lựa chọn cơ quan giải quyết và có văn bản thông báo cho Tòa án.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Tố tụng hành chính năm 2015, người khởi kiện trong cùng một thời điểm chỉ được chọn một hình thức để giải quyết yêu cầu của mình.
3. Cơ sở pháp lý
- Luật đất đai năm 2013;
- Luật Tố tụng hành chính năm 2015.
Trên đây là toàn bộ nội dung hướng dẫn của chúng tôi về sai phạm trong thu hồi đất.
Luật Quang Huy là công ty có kinh nghiệm không chỉ trong việc tư vấn pháp luật về sai phạm trong thu hồi đất mà còn có bề dày kinh nghiệm trong vai trò là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng khi bị thu hồi đất trong cả nước.
Nếu còn điều gì chưa rõ, cần hỗ trợ, các bạn có thể liên hệ tới Tổng đài tư vấn luật Đất đai trực tuyến của Luật Quang Huy qua HOTLINE 19006588.
Trân trọng./.
