Quy định pháp luật đất đai tranh chấp lối đi chung

Quy định pháp luật đất đai tranh chấp lối đi chung
Bạn cần tư vấn luật đất đai?
Liên hệ 1900.6784 để được luật sư giải đáp hoàn toàn miễn phí!

Tranh chấp lối đi chung là gì? Quy định về lối đi qua, lối đi chung như thế nào? Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi thuộc về cơ quan nào? Hướng giải quyết tranh chấp lối đi chung như thế nào?

Trình tự giải quyết tranh chấp lối đi bao gồm những gì? Án phí tranh chấp lối đi chung là bao nhiêu tiền?

Bài viết dưới đây, Luật Quang Huy sẽ cung cấp đến bạn đầy đủ thông tin về quy định pháp luật đất đai tranh chấp lối đi chung để bạn có thể tham khảo.


1. Tranh chấp lối đi chung

Lối đi chung có thể hiểu là phần diện tích đất chung được nhiều hộ gia đình, cá nhân sử dụng để đi ra đường công cộng.

Tranh chấp lối đi chung là loại tranh chấp thuộc về lĩnh vực đất đai, nó xảy ra trong trường hợp một bên nhất quyết không mở lối đi cho bên còn lại.

Loại tranh chấp này xảy ra thường xuyên và phổ biến trong cuộc sống, có rất nhiều tình huống như: người được phép mở lối đi trên đất thuộc sở hữu người khác hoặc không được giải quyết mở lối đi qua đất của người khác,… dẫn tới việc lấn chiếm, gây khó dễ cho các bên chủ sở hữu.


2. Quy định về lối đi qua, lối đi chung

Vấn đề về quyền lối đi chung đã được quy định rõ tại Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 như sau: Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.

Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.

Quy định về lối đi chung được áp dụng về quyền lối đi qua; quyền về lối đi qua là một quyền quy định cho chủ sở hữu bất động sản không có lối đi riêng thông qua đường công cộng và việc mở lối đi qua đất của người khác là việc bắt buộc.

Lúc này, chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản khác có quyền yêu cầu mở lối đi qua đất của họ. Trên thực tế, có những trường hợp người đề nghị mở lối đi qua không bị vây bọc hoàn toàn, tức là có phải đi ngõ vòng nhiều tới đâu nhưng nếu dẫn được tới lối đi công cộng thì yêu cầu mở lối đi qua đất của người khác là hoàn toàn không có cơ sở chấp thuận.

Pháp luật giải quyết về tranh chấp lối đi chung, bên cạnh đó cũng quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu yêu cầu mở lối đi và chủ sở hữu được yêu cầu mở lối đi như sau: Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp luật có quy định khác.


3. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung

Căn cứ theo Điều 203 Luật Đất đai 2013, tranh chấp đất đai đã được hoà giải nhưng không thành tại Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã thì các bên có thể lựa chọn giải quyết tại Toà án, đóng tiền án phí và xử lý hay UBND cấp có thẩm quyền tuỳ vào từng trường hợp.

3.1. Giải quyết tranh chấp lối đi chung tại UBND

UBND cấp có thẩm quyền sẽ giải quyết tranh chấp lối đi chung trong trường hợp các bên không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013. Thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về chủ tịch UBND cấp huyện hoặc UBND cấp tỉnh.

  • Chủ tịch UBND cấp huyện là người có thẩm quyền giải quyết giữa các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau. Trong trường hợp các bên không đồng ý với quyết định giải quyết của Chủ tịch UBND cấp huyện thì có quyền khiếu nại tới chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Toà án nhân dân theo quy định của pháp luật.
  • Chủ tịch UBND cấp tỉnh là người có thẩm quyền giải quyết tranh chấp mà trong đó có một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư tại nước ngoài. Trường hợp sau khi Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết, nếu các bên không đồng ý thì có quyền khiếu nại tới Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Toà án nhân dân theo quy định về pháp luật tố tụng hành chính.

3.2. Giải quyết tranh chấp đất đai tại Toà án nhân dân

Theo quy định của pháp luật, các bên có quyền khởi kiện giải quyết tranh chấp lối đi chung theo thủ tục tố tụng mà các bên không có giấy chứng nhận hoặc một trong các bên không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013. Căn cứ theo khoản 3 Điều 2 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, điều kiện để khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai như sau:

  • Người khởi kiện có quyền khởi kiện.
  • Thuộc thẩm quyền của Toà án theo loại việc.
  • Tranh chấp chưa được giải quyết bằng quyết định hay bản án có hiệu lực.
  • Phải được hòa giải tại UBND cấp xã.
Quy định pháp luật đất đai tranh chấp lối đi chung
Quy định pháp luật đất đai tranh chấp lối đi chung

4. Hướng giải quyết tranh chấp lối đi chung

Theo quy định tại Điều 202, Nhà nước khuyến khích các bên tự hoà giải hoặc hoà giải tại cơ sở. Tranh chấp về lối đi chung nếu không hoà giải được thì gửi đơn tới UBND cấp xã nơi có tranh chấp để giải quyết.

Tuy nhiên, căn cứ theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, với những tranh chấp liên quan tới xác định người có quyền sử dụng đất mà chưa được hoà giải tại UBND cấp xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp quy định theo Điều 202 Luật đất đai 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện để khởi kiện.

Trong trường hợp liên quan tới quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan tới quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất…thì thủ tục hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện để khởi kiện vụ án.


5. Trình tự giải quyết tranh chấp lối đi chung

Pháp luật có quy định rõ đối với giải quyết tranh chấp về đất đai nói chung và tranh chấp lối đi chung nói riêng đều cần đảm bảo trình tự thủ tục sau hòa giải cơ sở không thành thì mới được khởi kiện ra Toà án.

Thứ nhất, hoà giải trong giải quyết tranh chấp lối đi chung:

Thứ hai, tự thương lượng, đàm phán hoà giải cơ sở để giải quyết tranh chấp lối đi chung:

  • Việc mở lối đi chung trên thực tế là việc rất phổ biến trong đời sống, vì thế, nó xuất phát từ sự thoả thuận, trao đổi của các bên nên khi xảy ra mâu thuẫn, tranh chấp, các bên thường tự tìm đến nhau đàm phán để giải quyết tranh chấp. Việc này hoàn toàn được Nhà nước ủng hộ và khuyến khích thực hiện.
  • Các bên có thể tự hoà giải với nhau hoặc hoà giải tại cơ sở. Khi hoà giải tại cơ sở sẽ có hoà giải viên hướng dẫn, giúp đỡ các bên đạt được thoả thuận, tự nguyện giải quyết tranh chấp, từ đó, các bên có thể sẽ tự đưa ra được phương án giải quyết tranh chấp đất đai tốt nhất.

Thứ ba, hoà giải tranh chấp lối đi chung tại UBND xã:

  • Việc giải quyết tranh chấp đất đai theo luật quy định phải được hoà giải tại UBND cấp xã trong trường hợp các bên không thể tự hoà giải được với nhau. Việc hoà giải chỉ được tiến hành khi có đầy đủ sự có mặt của các bên tranh chấp, trong trường hợp một trong 2 bên vắng mặt 2 lần thì được xem là hoà giải không thành.
  • Thủ tục hoà giải tranh chấp lối đi chung tại UBND xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày tính từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai. Hoà giải thành hay không thành cũng đều phải được lập thành biên bản có đầy đủ chữ ký các bên và xác nhận của UBND cấp xã.

Nếu hoà giải thành thì phải căn cứ theo đơn đề nghị giải quyết tranh chấp, mẫu đơn xác nhận lối đi chung và biên bản hoà giải để thực hiện và đây là căn cứ pháp lý để các bên không khởi kiện ra Toà án. Khi đó, các bên đã tham gia hoà giải tự nguyện thoả thuận về việc giải quyết toàn bộ hoặc một phần vụ việc dân sự.

Nếu như hoà giải không thành thì các chủ thể tranh chấp có thể giải quyết tranh chấp lối đi chung như sau:

  • Nộp đơn khởi kiện tranh chấp lối đi chung tới Toà án nhân dân nếu đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ được quy định trong Điều 100 Luật Đất đai 2013.
  • Nếu đương sự không có Giấy chứng nhận hay một trong các loại giấy tờ được quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 thì hướng giải quyết là khiếu nại hoặc khởi kiện giải quyết tranh chấp đất đai.

Thứ tư, khiếu nại hoặc khởi kiện giải quyết tranh chấp đất đai:

Khi hoà giải cơ sở không thành thì sẽ có 2 hướng giải quyết tranh chấp đất đai như sau:

Một là nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều 203 Luật Đất đai 2013:

Nếu là tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết. Trong trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì khiếu nại lên Chủ tịch UBND tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.

Nếu tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch UBND tỉnh giải quyết, nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.

Trong trường hợp UBND có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về lối đi chung thì Chủ tịch UBND sẽ giải quyết tranh chấp, các bên bắt buộc phải chấp hành nghiêm chỉnh, nếu không chấp hành thì sẽ bị cưỡng chế.

Hai là khởi kiện tranh chấp lối đi chung tại Tòa án nhân dân:

Hoà giải cơ sở không thành, người có tranh chấp đất đai có thể nộp đơn khởi kiện lên Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự để giải quyết. Toà án có trách nhiệm xem xét hồ sơ, yêu cầu mở lối đi chung của bên khởi kiện có đúng quy định pháp luật về lối đi chung hay không để có phán quyết giải quyết tranh chấp.

Tuy nhiên, có trường hợp 2 bên không thoả thuận được về khoản đền bù thì Toà án sẽ quyết định mức đền bù cho người phải mở lối đi chung đó theo bảng giá đất của Nhà nước.


6. Án phí tranh chấp lối đi chung

Án phí được quy định rõ là khoản tiền mà đương sự phải nộp để Toà án giải quyết một vụ án theo mức đã được pháp luật quy định. Đối với loại tranh chấp lối đi chung sẽ cần nộp những khoản sau:

Tiền tạm ứng án phí tranh chấp lối đi chung: Khi làm hồ sơ khởi kiện giải quyết tranh chấp lối đi chung, người làm đơn cần nộp một khoản tiền tạm ứng ban đầu để Toà án thụ lý hồ sơ. Với trường hợp tranh chấp lối đi chung là vụ án tranh chấp đất đai không có giá ngạch nên người làm đơn phải nộp 300.000 VNĐ.

Tiền án phí tranh chấp lối đi chung:

  • Đối với vụ án không có giá ngạch:

Căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 24 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14. tranh chấp lối đi chung nếu như Toà án không xem xét giá trị mà chỉ xem xét quyền sử dụng đất thì đương sự phải chịu án phí dân sự sơ thẩm như trường hợp vụ án không có giá ngạch là 300.000VNĐ.

  • Đối với vụ án có giá ngạch:

Tranh chấp lối đi chung trong trường hợp Toà án xác định giá trị quyền sử dụng đất thì đương sự phải chịu án phí sơ thẩm như trường hợp vụ án có giá ngạch đối với phần giá trị mình được hưởng. Án phí được xác định theo giá trị tài sản cụ thể như sau:

Giá trị tài sản Án phí
Từ 6.000.000 đồng trở xuống 300.000 đồng
Từ trên 6.000.000 đồng đến 400.000.000 đồng 5% giá trị tài sản có tranh chấp
Từ trên 400.000.000 đồng đến 800.000.000 đồng 20.000. 000 đồng + 4% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt quá 400.000.000 đồng
Từ trên 800.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng 36.000.000 đồng + 3% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt 800.000.000 đồng
Từ trên 2.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng 72.000.000 đồng + 2% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt 2.000.000.000 đồng
Từ trên 4.000.000.000 đồng 112.000.000 đồng + 0,1% của phần giá trị tài sản tranh chấp vượt 4.000.000.000 đồng.

Như vậy. mức án phí được quy định vào từng trường hợp cụ thể, nếu như giá trị quyền sử dụng đất càng cao thì mức án phí càng cao và ngược lại.


7. Cơ sở pháp lý

  • Luật Đất đai 2013;
  • Luật Tố tụng dân sự 2015;
  • Luật Dân sự 2015;
  • Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP.

Trên đây là toàn bộ nội dung hướng dẫn của chúng tôi về tranh chấp luật đất đai về lối đi chung. Qua bài viết, chúng tôi hy vọng bạn có thể hiểu rõ hơn về những vấn đề liên quan.

Luật Quang Huy là công ty có kinh nghiệm không chỉ trong việc tư vấn pháp luật về vấn đề tranh chấp lối đi chung mà còn có bề dày kinh nghiệm trong vai trò là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng khi gặp phải những vấn đề pháp lý này trong phạm vi cả nước.

Nếu có điều gì chưa rõ, cần hỗ trợ, các bạn có thể liên hệ tới Tổng đài tư vấn Luật đất đai trực tuyến của Luật Quang Huy qua HOTLINE 19006588.

Trân trọng./.

Bạn cần tư vấn luật đất đai?
Liên hệ 1900.6784 để được luật sư giải đáp hoàn toàn miễn phí!
5/5 - (1 bình chọn)
Luật sư Nguyễn Huy Khánh
Luật sư Nguyễn Huy Khánh
Giám đốc điều hành của Công ty Luật TNHH Quang Huy và Cộng sự. Có nhiều kinh nghiệm tư vấn và tranh tụng trong các lĩnh vực dân sự, hình sự, đất đai, hành chính.
Theo dõi
Thông báo của
guest
0 Góp ý
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
phone-call

GỌI HỎI MIỄN PHÍ NGAY

Scroll to Top